In Nederland komen er anno 2015 steeds meer bedrijven op de markt die fotografie aanbieden met hulp van drones. Ook starten er veel mensen een dronebedrijf als zelfstandige zonder personeel (ZZP). Een dronebedrijf starten kost echter veel tijd en geld, omdat je er in Nederland veel vergunningen, ontheffingen, certificaten en andere opleidingen voor nodig hebt. Zomaar als bedrijf een bruiloft filmen zit er helaas niet in. Met wat voor regels krijg je te maken als bedrijf? Hoe vraag je de vergunning aan? Hoe dien je een NOTAM in en wat vraag je allemaal aan bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILENT)? Stap voor stap uitleg over al het papierwerk en hoe je een start kan maken als commercieel dronepiloot in Nederland.
DISCLAIMER: Regelgeving verandert vaak. Kijk áltijd voor de meest recente regels op de website van de rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/drone/regels-hobby-drone voor de recente regels. Dit artikel is eerder gepubliceerd zou verouderde informatie kunnen bevatten.
Als hobby een drone vliegen versus commercieel vliegen
Er kopen veel mensen een drone, quadcopter, RC Helikopter of ander op afstand bestuurbaar voertuig. Deze personen schaffen een drone aan voor henzelf en niet voor bedrijfsmatige doeleinden. Deze mensen vallen onder de regeling modelvliegen. Als je echter een apparaat koopt als bedrijf of op naam van jouw ZZP bedrijf, dan heb je te maken met diverse vergunningen en ontheffingen voordat je met het apparaat mag gaan vliegen. Voordat je besluit een bedrijf te gaan beginnen met meerdere personeelsleden, of een dronebedrijf op gaat richten als ZZP’er (zelfstandige zonder personeel), moet je wel beseffen dat het verkrijgen van ontheffingen en vergunningen niet gratis is. Maak van tevoren een goede analyse van de verwachte uitgaven en inkomsten. Een bedrijf in dronefotografie of dronefilms met weinig opdrachten draait dankzij de regelgeving eerder verlies dan grote winsten. Een goede professionele drone is ook vrij duur in eerste aanschaf en eventueel onderhoud.
RPAS ontheffing
In Nederland is de officiële naam voor alle type drones, waar dus ook quadcopters, hexacopters en octocopters onder vallen: Remotely Piloted Aircraft System, oftewel RPAS. Om als bedrijf commerciële vluchten te maken met een drone, die is aangeschaft op naam van het bedrijf of in het geval van de ZZP’er op naam persoon, moet je een RPAS ontheffing zien te bemachtigen. Deze ontheffing kan verkregen worden als er aan vijf eisen wordt voldaan.
- Je moet een training hebben gevolgd bij een erkend bedrijf. Na de training moet je een theorie-examen met een positief resultaat hebben afgerond
- Na het theorie-examen moet er een praktijkexamen worden afgelegd. Deze moet worden begeleid door een erkend bedrijf
- Je moet een goedgekeurde ‘Operations Manual’ hebben
- De drone waarmee je commerciële vluchten uit gaat voeren moet een goedgekeurd toestel zijn. Deze moet worden goedgekeurd door een erkend bedrijf
- Je moet een luchtvaartverzekering afsluiten
Ontheffing aanvragen
Als je voldoet aan de bovenstaande eisen, ben je nog niet klaar om professioneel te gaan vliegen met jouw drone. Je moet, soms voor iedere vlucht, een ontheffing aanvragen. Je hebt te maken met meerdere soorten ontheffingen. De projectontheffing, die voor een enkele vlucht aangevraagd kan worden, en de bedrijfsontheffing, waarmee je meerdere vluchten professioneel uit mag voeren. Waar kun je deze ontheffingen aanvragen? Bij de Inspectie Leefomgeving en Transport, dat een onderdeel is van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Beide soorten ontheffingen kunnen via de mail worden aangevraagd. Een bedrijfsontheffing heeft een geldigheid van maximaal een jaar en is voor meerdere vluchten
Eisen aan de ontheffing van ILENT
In een concept-regeling voor op afstand bestuurbare luchtvaartuigen (RPA’s), gemaakt door de ministeries Infrastructuur en Milieu en Defensie, zijn een aantal wensen omtrent regelgeving vastgelegd. Deze conceptregeling is, op 3 februari 2015, nog niet van toepassing. Belangrijkste nieuwe eis gaat het behalen van een vliegbewijs RPA-L worden.
Kan ik dan professioneel gaan vliegen?
Nee. Je hebt bijna alle vergunningen, opleidingen, certificaten en ontheffingen rond, maar je bent er nog niet. Je moet namelijk een aantal zaken per vlucht regelen. Het gaat nog om:
Vergunning per provincie
Sommige provincies in Nederland eisen dat er een speciale vergunning moet worden aangevraagd voor het vliegen van drones. Wil je bijvoorbeeld vliegen in Zuid-Holland? Kijk op de officiële website van de provincie bij de vergunningen of zoek naar vergunning Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik (TUG). Ook kun je hier bij de gemeente naar informeren, zij kunnen je eventueel verder helpen. Er zijn ook provincies waarbij deze vergunning niet vereist is.
Toestemming van eigenaar
Als je niet op eigen grond op gaat stijgen met jouw bedrijfsdrone, heb je toestemming nodig van de eigenaar van de grond. Je kan dus niet op een willekeurig weiland een vlucht beginnen, zonder dit te overleggen. Toestemming kan het beste schriftelijk worden bevestigd om eventueel problemen later te voorkomen.
Een NOTAM indienen
Minimaal vijf dagen voordat je een vlucht gaat maken met de drone of quadcopter, moet je dit melden bij de beheerder van het luchtruim. Dit heet een Notice To Air Man (NOTAM) indienen. De website van Ais-Netherlands.nl kan je hier bij verder helpen. Druk hier op FPL and Briefing. Na het maken van account zal het vluchtplan worden verstuurd naar de Dutch Flight Service Centre. Je krijgt hier een bevestiging van via de email.
Gemeente en ILENT inlichten
Minimaal een dag voordat je gaat vliegen als bedrijf, moet je de gemeente en het ILT op de hoogte stellen van jouw vlucht. Je moet hier onder andere de informatie omtrent vluchtplan, vluchtduur, doel en locaties vermelden. Hiervoor moet je een afspraak maken bij de gemeente, zeker voor de eerste keer dat je een vlucht gaat maken. Daarna kan het proces makkelijk worden gemaakt, al is dit per gemeente afhankelijk. Bij de meeste gemeenten krijg je een vast contactpersoon om vluchten door te geven. Het ILENT (Inspectie Leefomgeving en Transport) kan telefonisch of per contactformulier worden ingelicht.
Als je de vergunning hebt, wat kun je dan allemaal?
Eindelijk! De vergunningen, opleidingen en ontheffingen zijn binnen. Ook zijn alle instanties op de hoogte van jouw professionele vlucht. Wat mag je nu eigenlijk precies? De volgende regelgeving:
- Je mag bij daglicht vliegen
- Je moet te allen tijde goed zicht hebben op de drone. Je mag dus geen enkel moment de drone uit het oog verliezen
- Niet boven bebouwing vliegen
- Je mag niet vliegen boven, of in de buurt van, wegen, spoorwegen, waterwegen, havens of grote bouwwerken. Wegen met een maximale snelheid van 30 en 60km vormen een uitzondering op deze regel
- Maximaal 120 meter hoog (voor de modelvliegers is dit 300 meter)
- Niet in de buurt van luchthavens (zowel civiel als militair)
Oefenen, trainen of voor de lol vliegen
Als je alle vergunningen hebt en je bedrijf hebt geregistreerd bij de Kamer van koophandel (KvK), val je niet meer onder de wet modelvliegers. Ben je aan het oefenen voor een belangrijke opdracht of gewoon aan het trainen met de besturing van een (nieuwe) drone? Dan val je gewoon onder de wetten die gelden voor commerciële vluchten
Privacy en luchtfotovergunning
Anno 2015 een heikel punt in Nederland. Wanneer tast je de privacy van anderen aan met jouw cameradrone? Je mag in Nederland nergens filmen of fotograferen op plekken waar je normaal gesproken niet kan komen. Zo zijn terreinen van bedrijven, het zolderraam van de buren en andere privacy gevoelige plekken verboden. Je hoeft, na het aanvragen van alle bovenstaande vergunningen en ontheffingen, als bedrijf of ZZP’er sinds 1 juni 2013 geen vergunning meer te hebben om überhaupt foto’s te maken vanuit de lucht.
Welke regels gelden er voor modelvliegers?
Heb je een drone niet aangeschaft op naam van een bedrijf en maak je er geen bedrijfsvluchten mee? Dan val je, zoals de meeste volwassenen en zelfs kinderen, onder de wet die geldt voor de modelvlieger en de hobbyist. De wet is vastgesteld door de overheid en staat anno 2015 op de nominatie om aangepast te worden. Dit wegens de toename in mensen die een drone bezitten. De wet is als volgt:
- Je mag alleen bij voldoende daglicht vliegen
- Je mag niet in de buurt van militaire (zowel civiel als militair) luchthavens vliegen
- De drone mag op geen enkel moment buiten jouw zicht zijn
- Je mag maximaal op 300 meter hoogte vliegen in Nederland
- Je mag niet vliegen of rondom bebouwde gebieden
- Je mag niet vliegen boven, of in de buurt van, wegen, spoorwegen, waterwegen, havens of grote bouwwerken. Wegen met een maximale snelheid van 30 en 60km vormen een uitzondering op deze regel
- Je moet altijd de veiligheid van de mensen en eigendommen in de omgeving van de vlucht in acht nemen
- Je mag nooit het vliegverkeer op enige manier hinderen
- Bij overtreding van een van deze regels kan er een boete worden uitgeschreven van maximaal €7.800.
Aansluiten bij een vereniging: DARPAS
De officiële Nederlandse vereniging die in deze branche actief is heet DARPAS: Dutch Association Remotely Piloted Aircraft Systems. Volgens de website van de vereniging staan hebben zij de volgende doelstellingen: “De doelstelling van de vereniging is het behartigen van de belangen voor het onderzoek en ontwikkeling, productie, gebruik, dienstverlening en toepassen van RPAS systemen door bedrijven en instellingen in Nederland.”. Lid worden kan voor bedrijven met een KvKnummer voor 400 een vast bedrag van 400 euro per jaar
